Đã thành truyền thống, vào mùng 7 và mùng 8 tháng Giêng, du khách ở khắp nơi lại nô nức về hội chợ Viềng Xuân. Đây là phiên chợ cầu may vô cùng đặc biệt mang những sắc thái văn hóa độc đáo của đất và người Vụ Bản, đã trở thành địa chỉ du xuân hấp dẫn đối với du khách khắp nơi trong cả nước mỗi khi Tết đến, xuân về.
Đồng chí Phạm Gia Túc - Uỷ viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, cùng các đồng chí lãnh đạo UBND tỉnh, Công an tỉnh và lãnh đạo huyện kiểm tra công tác chuẩn bị chợ Viềng Xuân năm 2024
Chợ Viềng, huyện Vụ Bản là phiên chợ truyền thống đặc sắc của nền văn minh lúa nướ,c cả năm chỉ họp một lần duy nhất vào đêm ngày mùng 7 và mùng 8 tháng Giêng. Do vậy, Chợ Viềng năm nay, từ sáng ngày mùng 7, các ngả đường đổ về Quần thể di tích Phủ Dầy, địa điểm tổ chức phiên chợ Viềng truyền thống đã tấp nập dòng người đến với chợ Viềng. Năm nay, thời tiết thuận lợi, phiên chợ lại được tổ chức đúng vào dịp cuối tuần nên lượng người dân và du khách thập phương đi du Xuân đầu năm đông hơn. Phiên chợ ngày càng náo nhiệt bởi tiếng người mua kẻ bán, tiếng chúc tụng nhau dịp đầu Xuân mới. Đa phần các gian hàng bày bán tại chợ Viềng là của người dân địa phương hoặc ở một số tỉnh thành lân cận với những mặt hàng của gia đình mang đi chợ bán lấy may đầu Xuân, vì thế mà người bán không đặt nặng vấn đề lời lãi. Còn người mua, với chuyến xuất hành đầu năm, ai cũng mong được “mua lộc, rước may” về nhà nên cũng không nhiều người mặc cả. Ông Lê Minh Hiếu, người bán hàng tại chợ Viềng cho biết: nhà ông chuyên trồng các loại hoa, cây cảnh như: Chanh, hoa hồng, mộc hương, đồng tiền, hải đường… Năm nay, ông thử mang một ít cây trà đến chợ Viềng để bán lấy may. Ông nhận chỗ bày hàng bán từ chiều mùng 6 Tết. Ông hy vọng sẽ bán hết hàng như mọi năm.
Theo thời gian, dòng người đổ về chợ Viềng ngày càng đông, mọi người phải nhích từng chút một tiến vào chợ để du Xuân và chọn cho mình những món đồ ưng ý nhất. Tại phiên chợ cầu năm này, ngoài các gian hàng bày bán cây cối được các du khách ghé thăm nhiều nhất, các gian hàng bày bán đồ giả cổ và dụng cụ làm nông nghiệp cũng khá nhiều người mua. Anh Hà Sĩ Nguyên du khách từ huyện Thái Thụy, Tỉnh Thái Bình phấn khởi cho biết: “ Hôm nay, tôi chủ yếu là du lịch đầu xuân, dự định mua một chút cây để lấy lộc đầu xuân. Và đến đây thì tôi cảm thấy không gian của chợ rất vui. Tôi đã mua được cây sung để đem về nhà, theo các cụ quan niệm thì mua sung để sung túc và mong một năm mới gia đình sung túc và bình an.
Người dân địa phương mà du khách thập phương đổ về lễ Mẫu, tham gia chợ Viềng xuân 2024.
Thú vui chơi chợ Viềng đầu năm được lưu truyền từ đời này qua đời khác. Chợ Viềng thường được họp vào đêm mùng 7, rạng sáng ngày mùng 8 tháng Giêng Âm lịch. Trước khi đi thăm thú quanh chợ, mọi người vào các đền, phủ trong quần thể di tích lịch sử, văn hóa Phủ Dầy thắp hương, cầu xin thánh Mẫu phù hộ cho được mạnh khỏe, hạnh phúc trong năm mới. Giữa khung cảnh sơn thủy hữu tình, giữa tiết xuân dưới làn mưa bụi mỏng, người người chen vai thích cánh dạo quanh các khu vực bày bán các sản vật của miền quê nông nghiệp trù phú, những sản phẩm thủ công tinh xảo, đồ dùng sinh hoạt hằng ngày, đồ tế lễ… Du khách thập phương trẩy hội chợ Viềng Vụ Bản ngoài nhu cầu tâm linh về với trung tâm của tín ngưỡng thờ Mẫu còn có cơ hội thưởng thức nhiều đặc sản “bánh Gôi, xôi Báng, rượu Hầu”, đặc biệt là món “bê thui” chấm tương gừng. Ở chợ Viềng, thịt bê thui được bày bán thành từng dãy hoặc xen vào các hàng bán cây giống, cây cảnh.
Người ta truyền nhau rằng, có thể đi chơi khắp khu chợ từ chiều đến tối, nhưng nếu mua thì nhất định nên đợi qua 0h, rạng sáng ngày mồng tám thì hãy mua, vậy mới thực sự là mua may cầu lành. Người nông dân thì mua cái liềm, lưỡi cuốc mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu; trẻ con thích thú được người lớn mua cho tò he rồng, phượng- thứ đồ chơi dân gian không thể thiếu của tuổi thơ. Khách phương xa đến có thể dạo thăm khu vực bán cây cảnh và mua cho mình một cây nhỏ bất kỳ, giá cả vừa phải, chủ yếu lấy lộc trong năm mới. Hoặc đơn giản hơn, mua một gói muối chỉ vài nghìn đồng theo tục lệ “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi”, hay vài đồng tiền xu may mắn về để bàn thờ. Tất cả người bán và người mua đều vui vẻ, không chỉ là trao cho nhau món hàng, mà còn là gửi gắm cho nhau chút tình ngày xuân năm mới, và mong muốn mang may mắn về nhà.
Chạy dọc theo các tuyến đường vào các đền phủ thuộc khu di tích lịch sử Phủ Dầy cũng có hàng trăm gian hàng bày bán rất đa dạng về hàng hóa
Khác với sự xô bồ của những phiên chợ thông thường, chợ Viềng còn mang ý nghĩa tâm linh. Bởi chợ Viềng Vụ Bản tổ chức gắn với Quần thể di tích lịch sử - văn hóa Phủ Dầy. Theo ghi nhận của chúng tôi, trong 2 ngày mùng 7 và mùng 8 tháng Giêng đã có hàng ngàn người dân địa phương và du khách về quần thể di tích Phủ Dầy lễ Mẫu và đi chợ Viềng Xuân. Các đền phủ đều thu hút rất đông du khách, tuy nhiên không có hiện tượng chen lấn, xô đẩy, mất an ninh trật tự. Các phương án đón tiếp nhân dân và du khách đã được nhà đền chuẩn bị sẵn sàng từ trước Tết, có bố trí lực lượng hướng dẫn nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho du khách hành hương, lễ bái đầu xuân.
Bởi tính chất đặc thù, cả năm chỉ diễn ra một lần nên dù chưa khai hội nhưng du khách từ khắp mọi tỉnh, thành đã hướng về phía chợ Viềng. Điều kiện thời tiết thuận lợi càng khiến phiên chợ Viềng xuân Giáp Thìn thêm đông khách. Các tuyến đường dẫn vào khu vực trung tâm của Chợ Viềng, Phủ Dầy đều chật cứng phương tiện và người đi chợ. Nhiều du khách năm nào cũng đến phiên chợ cầu may như một điểm hẹn đầu năm.
Lực lượng Công an tổ chức phân luồng tại các tuyển đường vào khu vực chợ Viềng
Để người dân và du khách thập phương đến du xuân tại chợ và chiêm bái các điểm di tích trong quần thể Phủ Dầy, Công an huyện Vụ Bản đã xây dựng phương án đảm bảo an ninh trật tự cho Chợ viềng xuân năm 2024. Trên cơ sở phân tích đặc điểm, tình hình Chợ viềng xuân sẽ xuất hiện tình trạng ùn tắc giao thông, các tệ nạn xã hội và nhiều đối tượng tội phạm sẽ lợi dụng để hoạt động, gây ra các vụ trộm cắp tài sản, cướp giật, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Công an huyện đã phối hợp với các phòng chức năng của huyện và chính quyền các địa phương bố trí đầy đủ các biển báo hiệu giao thông trên các tuyến đường qua khu vực Chợ viềng xuân và tổ chức lực lượng kiểm tra, xử lý các hành vi lấn chiếm lòng lề đường, kiểm tra công tác phòng cháy chữa cháy tại các đền phủ, tiến hành rà soát, quản lý chặt chẽ các đối tượng hình sự, kinh tế, ma túy trên địa bàn. Đồng thời, xây dựng phương án đảm bảo an ninh trật tự với 35 chốt và huy động lực lượng, phương tiện, bố trí tại các chốt làm nhiệm vụ phân luồng giao thông, giải quyết ùn tắc và phòng chống tội phạm, các tệ ạn xã hội, hướng dẫn người dân, du khách thập phương đi chợ đầu năm thực hiẹn tốt các qui định của pháp luật, nội qui của Chợ viềng xuân
Theo báo cáo, để đảm bảo an ninh trật tự Chợ viềng Xuân huyện Vụ Bản năm 2024, Công an huyện đã huy động cán bộ, chiến sỹ các phòng nghiệp vụ Công an tỉnh và Công an thành phố Nam Định, toàn bộ lực lượng cán bộ, chiến sỹ Công an huyện tham gia bảo đảm an ninh trật tự Chợ viềng xuân được phân công nhiệm vụ cụ thể tại các chốt, với mục tiêu đảm bảo tuyệt đối an toàn tính mạng, sức khỏe, tài sản, hàng hóa của Nhân dân về Chợ viềng xuân, không để ra cháy nổ, mất an toàn trong sử dụng điện, không để xảy ra tai nạn giao thông, ùn tắc giao thông …Bên cạnh đó, Công an huyện chỉ đạo Công an các xã Minh Tân, Cộng Hòa, Quang Trung, Kim Thái, Trung Thành và thị trấn Gôi rà soát, quản lý tốt các đối tượng hình sự trên địa bàn, răn đe giáo dục những đối tượng có tiền án, tiền sự để phòng ngừa. Với trên 300 cán bộ, chiến sỹ Công an được huy động, cùng với sự vào cuộc tích cực của các ngành chức năng, các địa phương nơi diễn ra chợ Viềng xuân, lễ hội Chợ Viềng xuân năm 2024 đã diễn ra an toàn, an ninh trật tự được đam bảo, du khách thập phương vui mừng, phấn khởi về lễ mẫu và đi chơi chợ đầu xuân.
Một mùa xuân mới lại về, Chợ Viềng Vụ Bản chính đã và đang là một điểm hẹn đầu xuân, một miền ký ức ngọt ngào của những người con xa quê, một phong tục tập quán đậm đà bản sắc văn hóa đầu xuân mà không nơi nào có được. Đến chợ Viềng đầu xuân, người dân không chỉ gửi gắm ước vọng cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, nông - công - thương phát đạt mà còn cầu mong bình an, hạnh phúc. Với những ý nghĩa đó, chợ Viềng mãi là một hoạt động văn hóa độc đáo nhắc nhớ quê hương Vụ Bản mỗi khi Tết đến, Xuân về./.
T/h: Huyền Trang
( Trung tâm VH, TT & TT huyện)